Vegan διατροφή

Η ετυμολογία της λέξης δίαιτα βρίσκεται στην αρχαία ελληνική γλώσσα και σημαίνει «τρόπος ζωής». Η αρχαία ελληνική λέξη «διαιτώμαι» σημαίνει ζω κατά έναν ορισμένο τρόπο, διαβιώνω με έναν τρόπο που είναι σωστός κι υγιεινός για τον ανθρώπινο οργανισμό και την ψυχική υγεία. Έτσι λοιπόν η δίαιτα δεν είναι απλές στείρες εντολές, αλλά η σχέση του τρόπου της διατροφής μας με το φαγητό. Αυτός ο τρόπος ούτως ή άλλως είναι και η αιτία που αυξάνεται ή μειώνεται το σωματικό μας βάρος με απότοκη δημιουργία προβλημάτων υγείας (υπερλιπιδαιμία, σακχαρώδης διαβήτης, νεφροπάθειες κ.ά.) διόρθωση αυτών.

Υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι διατροφής – δίαιτες, όπως η μεσογειακή, η αλκαλική, η vegan, η vegetarian.
Στην κοινωνία της πληροφορίας και δεδομένου ότι η πληροφορία στις μέρες μας «τρέχει» πιο γρήγορα και από τη σκέψη, κάνοντας μια βιβλιογραφική αναζήτηση βρισκόμαστε αντιμέτωποι με πληθώρα πληροφοριών για θερμίδες, φαγητά παχυντικά και μη, γρήγορες και θεαματικές με παράξενα ονόματα δίαιτες,χάπια, τεστ, κρέμες. Όμως ποια είναι η σωστή έννοια της δίαιτας ; Η πιο συνηθισμένη (λανθασμένη) έννοια της φράσης «κάνω δίαιτα» είναι απόλυτα συνυφασμένη και έχει σκοπό τη μείωση του σωματικού μας βάρους πράγμα που απέχει πολύ από αυτό που πραγματικά σημαίνει. Συγχρόνως ο εγκέφαλος κατακλύζεται από σκέψεις, στερήσεις, ταλαιπωρίες, απωθημένα, βιώματα και απέχθεια προς την παραπάνω φράση. Πολλοί άνθρωποι έχουν εμπιστευτεί το πρόγραμμα δίαιτας ενός τυχαίου, μη ειδικού (συγγενής, φίλος, συνεργάτης κτλ.), που τους οδήγησε στα όρια της απώλειας αισθήσεων και καταπληξίας,ελάττωσαν το σωματικό βάρος τους, χωρίς όμως να ενδιαφέρονται τι είδους ουσίες μείωσαν (λίπος ή υγρά αρκεί το οπτικό αποτέλεσμα να είναι εμφανές σε όλους / βέβαια σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο με την «προδιαιτιτική»κατάσταση)
Ο Πυθαγόρας και οι μαθητές του ακολουθούσαν χορτοφαγική διατροφή για διάφορους λόγους (κυρίως θρησκευτικούς) και πίστευαν ότι η λαγνεία, η μέθη και οι βανδαλισμοί προέκυψαν από μια πλούσια ζωϊκή διατροφή. Η δίαιτα vegan έκανε την εμφάνιση της περίπου το 1800,αλλά ακόμη κι ο LeonardoDaVinci προγενέστερα ακολουθούσε παρόμοια δίαιτα.
Η διατροφή vegan συνίσταται αποκλειστικά σε προϊόντα φυτικής προέλευσης (προϊόντα ζωικής προέλευσης συμπεριλαμβανομένων και των γαλακτοκομικών είναι απαγορευτικά). Η φιλοσοφία τους παρουσιάζει αρκετές διαφοροποιήσεις ανάλογα με τον τόπο διαβίωσης, αλλά σε γενικές γραμμές είναι αντίθετη προς την οποιαδήποτε ζωική εκμετάλλευση. Ένας μεγάλος αριθμός πληθυσμού vegans αρνείται τη χρήση ειδών ρουχισμού που είναι φτιαγμένα από μαλλί ή δέρμα. Προσφάτως όλο και περισσότεροι Έλληνες προσπαθούν να ακολουθήσουν την ιδέα της διατροφής vegan, άλλοι όμως είναι πιστοί υποστηρικτές της. Στις Δυτικές κοινωνίες βέβαια τα ποσοστά είναι σαφώς αυξημένα σε σχέση με το γενικό πληθυσμό, καθότι η διατροφή vegan είναι πλέον τρόπος ζωής (αποχή από κάθε είδους ζωϊκό προϊόν για διατροφή ή ένδυση).

Οι όροι Vegan και Vegetarian δεν είναι ίδιοι παρόλο που και οι δύο ακολουθούν τη χορτοφαγική διατροφή. Η διαφορά ενός ανθρώπου που συντηρείται με δίαιτα vegan (αυστηρά ή ολικά χορτοφάγου) είναι ότι εξαλείφει από τη διατροφή του όλα τα ζωικά (και γαλακτοκομικά) προϊόντα.Η υγεία αποτελεί τον συχνότερο και σημαντικότερο λόγο για να ακολουθήσει κάποιος την δίαιτα vegan. Από διάφορες μελέτες που έγιναν διαπιστώθηκε πως μια διατροφή με βάση την χορτοφαγία είναι πιο υγιεινή σε σχέση με αυτή που περιλαμβάνει κρέας (στατιστικώς σημαντικά αποτελέσματα).Το βασικό εύρημα των ερευνών είναι πως η εξάλειψη του κρέατος από τη διατροφή μειώνει ή μηδενίζει τις πιθανότητες προσβολής από χρόνιες νόσους, καθώς και από ορισμένους τύπους καρκίνου. Όπως σε κάθε διατροφή, έτσι και ο πληθυσμός vegan πρέπει να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα βιομόρια και στοιχεία για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού. Το παραπάνω είναι σαφώς δύσκολο να επιτευχθεί δεδομένου ότι τα προϊόντα ζωϊκής προέλευσης συχνά περιέχουν περισσότερα πολύτιμα συστατικά και καλύτερα αφομοιώσιμα σε σχέση με αυτά της φυτικής προέλευσης.

Διάφορες έρευνες έχουν δείξει ότι η αντικατάσταση του κόκκινου κρέατος από πηγές φυτικών πρωτεϊνών μειώνει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, σακχαρώδους διαβήτη και καρκινωμάτων του παχέος εντέρου. Δεδομένου ότι η διατροφή vegan ελαττώνει το βάρος του οργανισμού, ο διατρεφόμενος πληθυσμός έχει χαμηλό δείκτη μάζας σώματος (BMI).

Ωστόσο η διατροφή vegan δεν είναι πανάκεια για ισορροπημένη και σωστή διατροφή γιατί: υπάρχουν τροφές που προκαλούν αρτηριακή απόφραξη ή στένωση στην ανωτέρω δίαιτα και πάντα θα πρέπει να ενθαρρύνεται η σωματική άσκηση.

Συστατικά διατροφής Vegan και πηγές πρόσληψης

• Οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες στον ανθρώπινο οργανισμό για την ανάπτυξη του μυϊκού συστήματος, τη σωστή ανοσολογική του λειτουργία και την ομοιό στασή του. Η διατροφή vegan αντλεί πρωτεΐνη από τις ακόλουθες πηγές: όσπρια, σόγια (και παράγωγα), ξηρούς καρπούς και δημητριακά.
• Το ασβέστιο και η βιταμίνη D είναι απαραίτητα για τη διατήρηση ενός υγιούς ερειστικού συστήματος καθώς και υγιών δοντιών. Πηγές τους είναι: το γάλα σόγιας, το σουσάμι με ταχίνι, τα αποξηραμένα φρούτα, τα δημητριακά εμπλουτισμένα με βιταμίνη D και τα συμπληρώματα βιταμίνης D.
• Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, όμως για την καλύτερη απορρόφησή του συνιστώνται και τροφές που περιέχουν βιταμίνη C. Πηγές σιδήρου είναι: τα αρτοσκευάσματα ολικής άλεσης, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, το σπανάκι, τα αποξηραμένα φρούτα και τα δημητριακά εμπλουτισμένα σε σίδηρο.
• Η βιταμίνη Β12 είναι απαραίτητη για το νευρικό και αιμοποιητικό σύστημα. Αυτή περιέχεται κυρίως σε τροφές ζωϊκής προέλευσης, οπότε ο πληθυσμός που ακολουθεί τη διατροφή vegan θα πρέπει να λαμβάνει συμπλήρωμα διατροφής.

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι ο πληθυσμός vegan χαίρει της ίδιας ή καλύτερης υγείας σε σχέση με τους πληθυσμούς των χορτο- και κρεατο-φάγων. Η επίσημη θέση δε της ADA (American Dietetic Association) είναι ότι η διατροφή vegan είναι κατάλληλη για όλα τα στάδια της ζωής του ανθρώπου αρκεί να περιλαμβάνει ποικιλία τροφών, έτσι ώστε να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα συστατικά που χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός για την εύρυθμη λειτουργία του.

Πλεονεκτήματα διατροφής Vegan

• Μείωση πιθανότητας προσβολής νόσων
• Ελάττωση υπερλιπιδαιμίας
• Ελάττωση κινδύνου καρδιοπαθειών
• Ελάττωση κινδύνου ΣΔ
• Ελάττωση κινδύνου Ca παχέος εντέρου και Ca μαστού
• Πρόσληψη αντιοξειδωτικών ουσιών (αντιγηραντικές ουσίες)
• Μείωση θνησιμότητας σε γυναίκες από έμφραγμα μυοκαρδίου (AmericanJournalofClinicalNutrition: 24%)

Μειονεκτήματα διατροφής Vegan

• Μη υγιεινή διατροφή και επιβλαβής για την ανθρώπινη υγεία
• Μη πρόσληψη βασικών αμινοξέων (πρωτεϊνοσύνθεση)
• Σιδηροπενική αναιμία (έντονη κόπωση, κακουχία)
• Έλλειψη βιταμινών
• Διαταραχές ύπνου
• Τριχόπτωση
• Δερματικές βλάβες (μείωση κολλαγόνου)
• Υπερκατανάλωση σόγιας
• Αύξηση κινδύνου Ca μαστού
• Άνοια
• Μείωση οστικής πυκνότητας (συμπληρώματα ασβεστίου)

Συνεπώς, η λύση δε βρίσκεται σε μαγικές συνταγές, ειδικά όταν αυτές ενέχουν κινδύνους υγείας. Η πραγματική αντιμετώπιση του προβλήματος της παχυσαρκίας εξασφαλίζεται όταν το πρόγραμμα που ακολουθεί το άτομο είναι ευχάριστο, ισορροπημένο και οι συνήθειες που παράγει είναι διατηρήσιμες εφόρου ζωής. Όποια δίαιτα κι αν επιλέξετε να γνωρίζετε ότι ένα σωστό διαιτολόγιο σύμφωνα με τη μεσογειακή διατροφή είναι σίγουρα ότι καλύτερο για την υγεία σας. Ακολουθώντας ένα υπόδειγμα ισορροπημένης μεσογειακής διατροφής με συνολικά λιπαρά (ελαιόλαδο) έως 35%, υδατάνθρακες 50-60%, πρωτεΐνες 15-20% είναι σίγουρα ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος για να διατηρήσετε τη σιλουέτα σας και την υγεία σας.